Những quy định "trên trời" và sự phản ứng của dư luận - phần 1

Trong thời gian vừa qua, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã ban hành rất nhiều quy định, chính sách gây "bức xúc", "phản ứng" trong xã hội. Nhân đây tôi xin tổng hợp lại các quy định này cũng như nêu ra nguyên nhân và kết quả giải quyết của sự việc nêu trên. Để từ đó chúng ta đúc kết lại kinh nghiệm trong quá trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật và ban hành chính sách "hợp lòng dân".

1. “Hồi sinh” quy định cấm “ngực lép” lái xe

Nguyên nhân phản ứng của dư luận: Ngày 30 tháng 9 năm 2008, Bộ Y tế ban hành 02 quyết định đó là: Quyết định 33/2008/QĐ-BYT ngày 30/9/2008 về việc ban hành tiêu chuẩn sức khỏe của người điều khiển phương tiện giao thông cơ giới và Quyết định 34/2008/QĐ-BYT về việc ban hành tiêu chuẩn sức khỏe người khuyết tật điều khiển mô tô, xe ba bánh. 02 quyết định này đã gây “cơn bão” trong dư luận phản đối quy định này vì tiêu chuẩn sức khỏe mà Bộ Y Tế đưa ra đối với người lái xe theo hướng “ngực lép” không được lái xe, ngực to được lái xe lớn.

Sau đó, vào ngày 08 tháng 11 năm 2008, Bộ Y tế ban hành Quyết định số 4392/QĐ-BYT hủy bỏ 02 quyết định 33 và 34 nêu trên.

Nguồn: internet

Ấy vậy mà gần 5 năm sau, theo dự thảo Thông tư liên tịch quy định tiêu chuẩn sức khỏe người lái xe, khám sức khỏe định kỳ đối với người lái ô tô và quy định về cơ sở y tế khám sức khỏe của người lái xe (dự thảo) đề ngày 7 tháng 8 năm 2013, người dân muốn đủ điều kiện lái ô tô và xe máy phải đáp ứng được 83 tiêu chuẩn về sức khỏe. Trong đó có tiêu chuẩn về vòng ngực trung bình không dưới 72 cm, cân nặng không được dưới 40 kg và có chiều cao không thấp hơn 1,45 m…

Kết quả: Đến thời điểm hiện nay các quan chức của 02 Bộ GTVT và Bộ Y Tế phủ nhận và đùn đẩy trách nhiệm khi đứng trước phản ứng quyết liệt của dư luận về việc “hồi sinh” quy định đã từng bị Bộ Tư Pháp “tuýt còi” và dư luận “ném đá” tơi tả này.

2. Đánh thuế “bà đẻ” 

Nguyên nhân phản ứng của dư luận: Ngày 19 tháng 6 năm 2012, Tổng cục Thuế có văn bản số 2139/TCT-TNCN trả lời Công ty TNHH Điện tử Việt Tường (tỉnh Đồng Nai) do bà Lê Hồng Hải, phó tổng cục trưởng, ký hướng dẫn các DN phải tính thuế TNCN đối với “khoản tiền lương chế độ thai sản do BHXH chi trả thay lương”.

Đây là văn bản Tổng cục Thuế ban hành đã gây nhiều bức xúc trong dư luận vì đánh thuế “bà đẻ”.

Nguồn: internet

Kết quả: Trước sự phản ứng của dư luận, ngày 24 tháng 9 năm 2012, Tổng cục trưởng Tổng cục thuế Bùi Văn Nam đã ký văn bản số 3367/TCT-TNCN khẳng định mức hưởng chế độ thai sản mà người lao động nhận được từ quỹ BHXH “được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNCN”.

3. CMND ghi tên cha mẹ trong đó. 

Nguyên nhân phản ứng của dư luận Từ tháng 9/2012, Bộ Công an triển khai thí điểm cấp mẫu CMND có ghi tên cha mẹ trên địa bàn quận Tây Hồ, Hoàng Mai và huyện Từ Liêm (Hà Nội). Việc triển khai này vấp phải những phản ứng trái chiều từ Bộ, ngành và đặc biệt là người dân.

Trước phản ứng trái chiều này, Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) đã được giao xem xét tính hợp pháp, hợp lý về Nghị định 170/2007/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 05/1999/NĐ-CP về CMND. Sau khi nghiên cứu, Cục phát hiện quy định cho phép đưa tên cha mẹ vào CMND là trái với Bộ luật Dân sự và Công ước Quốc tế về quyền trẻ em mà Việt Nam tham gia từ năm 1989. Sau đó, Bộ Tư pháp cũng có văn bản kiến nghị với thủ tướng về việc bãi bỏ quy định này.

Nguồn: internet

Kết quả: Ngày 11 tháng 04 năm 2013, Thủ tướng đồng ý với kiến nghị của Bộ Tư pháp và yêu cầu Bộ Công an nhanh chóng soạn thảo nghị định mới thay thế Nghị định 170/2007/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 05/1999/NĐ-CP về CMND.

Việc xử lý hậu quả của khoảng 35.000 CMND có tên cha mẹ đã được cấp theo hướng người dân có quyền xin cấp đổi lại nếu không muốn có tên cha mẹ mình trên đó.

4. Xe phải “chính chủ” 

Nguyên nhân phản ứng của dư luận: Việc quy định xử phạt đối với chủ phương tiện thực hiện hành vi vi phạm “không chuyển quyền sở hữu phương tiện theo quy định” (còn gọi là xe không chính chủ) được quy định tại điểm a khoản 1 và  điểm đ khoản 4 Điều 33 Nghị định 34/2010/NĐ-CP ngày 02 tháng 04 năm 2010 của Chính phủ

“1. Phạt tiền từ 100.000 đồng đến 200.000 đồng đối với chủ xe mô tô, xe gắn máy và các loại xe tương tự mô tô vi phạm một trong các hành vi sau đây:

a) Không chuyển quyền sở hữu phương tiện theo quy định;

4. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với chủ xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng và các loại xe tương tự ô tô vi phạm một trong các hành vi sau đây:

đ) Không chuyển quyền sở hữu phương tiện theo quy định;”

Nguồn: internet

Tuy nhiên, quy định này chưa nhiều người “biết đến”, mãi cho đến khi Nghị định 71/2012/NĐ-CP ban hành ngày 19 tháng 9 năm 2012 với việc tăng mức phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.200.000 đồng đối với chủ xe mô tô, xe gắn máy; các loại xe tương tự mô tô và Phạt tiền từ 6.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với chủ xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng và các loại xe tương tự ô tô. Thì lúc này chữ “xe chính chủ” bắt đầu “tấn công” khắp nơi. Trên các báo giấy, mạng thông tin điện tử, mạng xã hội (đặc biệt là facebook) đã tạo ra “cơn bão” dư luận về chủ đề nêu trên. Sự phản ứng quyết liệt của người dân đến mức hiện nay từ “chính chủ” không chỉ dùng cho xe mà còn cả nhà như bán nhà “chính chủ”, dép “chính chủ”….

Sự việc càng đẩy lên cao trào khi Bộ Công an ban hành Thông tư 11/2013/TT-BCA ngày 01/03/2013, có hiệu lực ngày 15/04/2013, cương quyết xử phạt hành chính lỗi “xe không hính chủ” theo Nghị định 71/2012/NĐ-CP, trong khi Bộ Giao thông Vận tải đề nghị dừng thi hành quy định này.

Kết quả: Sau 7 lần công bố dự thảo Nghị định 71 sửa đổi và tiếp thu các ý kiến, thẩm định và giải trình, Ban soạn thảo và các Bộ ngành liên quan vẫn không thống nhất được vấn đề “xe không chính chủ”. Bộ GTVT làm tờ trình để Thủ tướng Chính phủ quyết định phạt hay không phạt.

5. Thịt phải bán trong 8 giờ đồng hồ

Nguyên nhân phản ứng của dư luận: Ngày 20 tháng 07 năm 2012, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn ban hành 02 Thông tư số 33/2012/TT-BNNPTNT quy định điều kiện vệ sinh, đảm bảo an toàn thực phẩm đối với cơ sở kinh doanh thịt và phụ phẩm ăn được của động vật ở dạng tươi sống dùng làm thực phẩm và Thông tư số 34/2012/TT-BNNPTNT quy định điều kiện vệ sinh, đảm bảo an toàn thực phẩm đối với cơ sở thu gom, bảo quản và kinh doanh trứng gia cầm ở dạng tươi sống dùng làm thực phẩm. Cả 02 văn bản này đều do thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn Diệp Kỉnh Tần ký ban hành và có hiệu lực từ ngày 3 tháng 9 năm 2012.

Nguồn: internet

Theo đó, điểm đáng chú ý trong quy định này là thịt và phụ phẩm tươi sống để ở nhiệt độ thường chỉ được bán trong vòng 8 giờ kể từ khi giết mổ. Trong trường hợp được bảo quản ở nhiệt độ 0-5OC, thịt được bán trong vòng 72 giờ, phụ phẩm như dạ dày, lòng non chỉ được bán trong vòng 24 giờ kể từ khi giết mổ, không được dùng hóa chất để bảo quản thịt và phụ phẩm tươi sống. 

Kết quả: Ngay sau khi ban hành và chưa có hiệu lực thi hành thì Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn ban hành Quyết định số 2090/QĐ-BNN-TY ngày 30 tháng 8 năm 2012 cũng do chính Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Diệp Kỉnh Tần ký quyết định ngừng thi hành đối với Thông tư 33, 34 quy định chỉ được phép bán thịt sống trong vòng 8 giờ sau khi giết mổ.