Xung quanh việc ngành tòa án đề nghị cho tòa quyền kiểm tra, kiểm soát toàn bộ quá trình tố tụng hoặc tòa có quyền điều tra, xác minh, thu thập chứng cứ trong án hình sự, nhiều chuyên gia phản đối rằng làm như vậy chẳng khác nào để tòa “vừa đá bóng vừa thổi còi”.
Luật sư Trịnh Minh Tân (Đoàn Luật sư TP.HCM, nguyên Trưởng phòng Kiểm sát xét xử hình sự VKSND TP.HCM) thẳng thắn: “Việc ngành tòa án đòi quyền tự điều tra là ôm đồm không đúng chức năng. Điều tra thuộc về chức năng của cơ quan điều tra (CQĐT) và VKS. Tòa chỉ thực hiện chức năng xét xử thôi, theo cách thức là anh truy tố thì tôi phán xét”.
Tòa không có chuyên môn điều tra
“Quá trình đào tạo thẩm phán, cán bộ tòa không hề có dạy nghiệp vụ điều tra hình sự. Vậy làm sao có thể tin tưởng được khi anh chẳng có một tí nghiệp vụ nào mà lại đi điều tra, để từ đó ra phán quyết về số phận pháp lý của người khác. Chưa kể giao quyền điều tra cho tòa thì làm sao đảm bảo xét xử khách quan khi anh vừa đá bóng vừa thổi còi” - luật sư Tân nói.
Đồng tình, luật sư Nguyễn Thành Công (Đoàn Luật sư TP.HCM) bổ sung: Điều tra vụ án hình sự là quy trình rất phức tạp và phải có nghiệp vụ chuyên biệt về mỗi loại vụ án. Pháp luật nước ta đã quy định việc điều tra chủ yếu do CQĐT thực hiện. Một số trường hợp liên quan đến tội xâm phạm hoạt động tư pháp mà người phạm tội là cán bộ thuộc các cơ quan tư pháp thì sẽ được điều tra bởi CQĐT của VKSND Tối cao. “Giao quyền điều tra cho tòa sẽ sai cơ bản về nguyên tắc xác định tội phạm khi cơ quan xét xử họ cũng chính là cơ quan điều tra vụ án” - luật sư Công nói.
Theo TS Phan Anh Tuấn, thực hiện quyền tư pháp của tòa không nên bao gồm quyền tự điều tra bởi vì chức năng chính của tòa là xét xử. Ảnh: HTD
TS Phan Anh Tuấn (Trưởng bộ môn Luật hình sự Trường ĐH Luật TP.HCM) cũng phân tích: Theo Điều 102 Hiến pháp năm 2013, tòa án là cơ quan xét xử của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp. Xét xử hình sự là hoạt động nhà nước do tòa thực hiện nhằm xem xét, đánh giá toàn diện các chứng cứ, tài liệu của vụ án hình sự, trên cơ sở đó ra bản án, quyết định xác định có hành vi phạm tội hay không, hình phạt và giải quyết các vấn đề khác có liên quan. Thực hiện quyền tư pháp của tòa không nên bao gồm quyền tự điều tra bởi vì chức năng chính của tòa là xét xử.
Ai đánh giá chứng cứ của tòa?
Luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch (Đoàn Luật sư TP.HCM) cũng cho rằng theo tinh thần cải cách tư pháp thì bản án hoặc quyết định của tòa phải dựa trên kết quả tranh tụng công khai tại phiên tòa. Để làm được điều này thì tòa chỉ nên đơn thuần là cơ quan xét xử, đóng vai trò là trọng tài giữa bên buộc tội và bên gỡ tội, dựa trên kết quả tranh tụng để ra phán quyết.
Theo luật sư Nguyễn Đức Chánh (Đoàn Luật sư TP.HCM), nếu tại phiên tòa, VKS không cung cấp được chứng cứ buộc tội hoặc chứng cứ buộc tội chưa vững chắc thì tòa phải mạnh dạn tuyên bị cáo vô tội chứ không nên giữ quyền “chỉ đạo” thu thập chứng cứ. “Tòa xem xét chứng cứ, tài liệu do CQĐT, VKS cung cấp. Vậy với những chứng cứ, tài liệu do tòa thu thập thì ai xem xét tính hợp pháp của nó? Ai sẽ kiểm soát việc thực hiện “quyền điều tra” này của tòa?” - luật sư Chánh băn khoăn.
Luật sư Trần Thành (Đoàn Luật sư TP.HCM) đặt vấn đề: “Thay vì cứ tranh luận để tăng thêm quyền điều tra cho tòa, tại sao không thực hiện quyền tư pháp đúng với chức năng, nhiệm vụ của tòa là mạnh dạn hơn trong xét xử? Hiện nay nhiều tòa còn rụt rè trong việc tuyên bị cáo vô tội. Nhiều vụ án chứng cứ mập mờ, không rõ ràng nhưng tòa vẫn tuyên bị cáo có tội theo VKS đó thôi”.
Luật sư Trương Xuân Tám (Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) nói thêm: “Việc trao quyền điều tra cho tòa là điều không tiến bộ trong tiến trình cải cách tư pháp. CQĐT có thể còn nhiều yếu kém nhưng phải tự cố gắng vươn lên. Ở nước ngoài, thẩm phán họ không đọc hồ sơ trước nên không bị ấn tượng nghiêng về bên nào cả. Ra tòa, họ cứ nghe các bên trình bày rồi làm trọng tài thôi”.
Phải nghiên cứu kỹ
Muốn bổ sung cho tòa thêm quyền điều tra thì trước hết phải làm công tác khoa học, có nghiên cứu và đúc kết từ thực tiễn. Chứ không nên quá vội vàng giao liền quyền điều tra cho tòa. Thực trạng hiện nay cơ quan nào cũng muốn đòi thêm quyền cho mình hết. Như vậy là không được.
Ông TRẦN MINH SƠN, Phó Viện trưởng VKSND
quận Gò Vấp (TP.HCM)
Đủ năng lực, nhân sự?
Giao thêm quyền điều tra liệu tòa có đủ năng lực, nhân sự để làm hay không. Tại sao không nghĩ đến việc nên tập trung đào tạo thẩm phán có trách nhiệm và đạo đức?
Luật sư TRẦN CÔNG LY TAO, Đoàn Luật sư TP.HCM
Dễ oan, sai
Tòa điều tra thì định kiến ban đầu của tòa rất dễ cho rằng nghi can có tội hoặc không. Điều này sẽ ảnh hưởng đến kết quả xét xử sau đó, rất dễ xảy ra oan, sai.
Luật sư NGUYỄN TUẤN LỘC, Đoàn Luật sư TP.HCM
|
NGÂN NGA
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét